„We zijn er allemaal een beetje beduusd van.” Dit zegt Wilma van der Linden, voorzitter van de Stichting Filosofisch Café, na afloop van een lezing door Michel Dijkstra. Hij laat de cafébezoekers in het Vestzaktheater van de Meenthe kennismaken met Oosterse filosofieën, en dan vooral het taoïsme. Zo anders dan denkwerelden die wij kennen binnen de Westerse samenlevingen sinds Heraclitus en Socrates. Of toch niet helemaal?
Filosoof en publicist Michel Dijkstra studeerde ook het Sanskriet om teksten uit het verre verleden te kunnen lezen. Het is dé taal uit de oudheid en middeleeuwse schrijver en in grote delen van Azië. Hij blijkt een begenadigd en gepassioneerd spreker. Desondanks vereist het volgen van zijn betoog de opperste concentratie van de aanwezigen. Waarschijnlijk zonder uitzondering zijn de hersenen van de ruim 40 aanwezigen vooral gemodelleerd naar het Westerse denken. Hoe dan om te gaan met het belangrijkste geschrift van het Taoïsme, de Daodejing?
In 81 verzen ontvouwt de schrijver Lao Zi zijn wijsheden rond 300 jaar voor Christus. Het zijn zeer poëtische verzen, waar voor ons lijkt er geen touw aan vast te knopen. Om dat wel te kunnen, zijn de later geschreven ‘commentaren’ nodig. Het zijn er 600 en ook in Japan zijn er nog 300 geschreven. Om een idee te geven, leest Dijkstra een fragment van vers 48 van Lao Zi voor:
De hoogste goedheid is als water.
Het goede van water bestaat hierin dat het de tienduizend dingen begunstigt zonder te wedijveren.
Het toeft op plaatsen die door iedereen worden veracht.
Daarom is het dicht bij Tao.
Goed om te weten dat water een metafoor is voor de deugd, het goede, de voedende stroom. En tienduizend dingen staan voor alles wat is. Het is niet te tellen zoveel. En wat is Tao dan eigenlijk? Letterlijk vertaald is het ‘de weg’. En om die weg te leren kennen, moet die worden bewandeld. Het is een levenskunst en levensfilosofie zonder religie. Een taoïst probeert zich niet te verzetten tegen de loop der dingen, maar gaat daar spontaan, maar wel bewust, in mee. Zie het als dobberen op het water. Niet als het zwemmen tegen de stroom in. Het is als riet dat meebuigt om niet te knappen. Bent u er nog?
En toch staat deze levenskunst minder van ons af dan je in eerste instantie denkt. ‘Go with the flow’, een bekende uitdrukking, waar tijdschriften vandaag de dag vol over worden geschreven. Het staat voor een ontspannen levenswijze waarbij de situatie zoals deze is, wordt geaccepteerd in plaats van deze te willen veranderen en controleren. Het kan ook de moderne mens rust geven, het niet-doen, zonder hem of haar tot nietsdoen te brengen.
In China is het taoïsme altijd een onderstroom gebleven, als tegenhanger van het overheersende confucianisme. Het taoïsme verzet zich tegen regelgeving en conformisme. Het gaat om vrijheid en spontaniteit. Het verwoordt daarmee een utopie, een verlangen na een archaïsche, agrarische samenleving. Het gaat om de harmonie en vormde een antwoord op de oorlogen die gedurende 200 jaar in China woedden. Die wereld was de weg kwijt. Hoe moest die weer op orde komen? Over actuele relevantie gesproken. Het taoïsme is de taal van kunstenaars, van hoopgevende kritiek op misstanden. „Als u, heerser, recht bent, wie zou dan durven krom te zijn?” Het is een mooie vraag, maar te vaak – nu ook in Den Haag? - aan dovemansoren gericht.
De volgende bijeenkomst van het Filosofisch Café is woensdag 31 januari 2024. De lezing wordt gehouden door Margot Brouwer over geloof en wetenschap door de lens van Spinoza. Aanvang: 20.00 uur in het Dyka Vestzaktheater. Ook staat er een cursus ‘Het Socratische gesprek’ op de rol. Nadere informatie: www.filosofischcafesteenwijkerland.nl
Rabo Theater De Meenthe
Stationsplein 1
8331 GM, Steenwijk
0521 - 514004
Of neem contact op voor meer informatie
Filosofisch Cafe Steenwijkerland
, Steenwijk
0521 ......
